หากเอ่ยถึงปลวก เราคงเคยเห็นมันชอบแอบอยู่ในไม้ตามซอกหลืบต่างๆ แทะเล็มทุกสิ่งอย่างที่เป็นไม้ ใช่แล้ว!!! เพราะปลวกเป็นแมลงที่ต้องการเซลลูโลสเป็นอาหารหลักในการดำรงชีวิต ซึ่งเซลลูโลสนั้นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของเนื้อไม้ ดังนั้นเราจึงพบปลวกเข้าทำความเสียหายให้แก่ไม้ หรือโครงสร้างไม้ภายในอาคารบ้านเรือน รวมถึงวัสดุข้าวของเครื่องเรือน เครื่องใช้ต่างๆ ที่ทำมาจากไม้และผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่มีเซลลูโลสเป็นส่วนประกอบ

          ปลวกใต้ดินจัดเป็นปลวกที่ก่อความเสียหายต่ออาคารบ้านเรือนมากที่สุด การเข้าทำลายของปลวกชนิดนี้จะเริ่มขึ้นจากปลวกที่อาศัยอยู่ใต้พื้นดิน ทำท่อทางเดินดินทะลุขึ้นมาตามรอยแตกแยกของพื้นคอนกรีต หรือรอยเชื่อมต่อระหว่างผนัง เสา และคานไม้ พื้นปาร์เก้ คร่าว เพดาน คร่าวฝา ไม้วงกบประตู และหน้าต่าง เป็นต้น

          ปลวกเกิดจากอะไร ผู้ที่เคยประสบปัญหานี้คงสงสัยยิ่งนัก ปลวกเกิดจากแมลงเม่าเพศผู้และเพศเมีย เมื่อฤดูกาลเหมาะสม ส่วนใหญ่มักเป็นช่วงหลังฝนตกปีละประมาณ 2-3 ครั้ง โดยจะบินออกจากรังในช่วงเวลาพลบค่ำประมาณ 18.30-19.30 น. เพื่อมาเล่นไฟจับคู่ผสมพันธุ์กันจากนั้นจึงสลัดปีกทิ้งไป แล้วเจาะลงไปสร้างรังในดินในบริเวณที่มีแหล่งอาหารและความชื้น หลังจากนั้นแมลงเม่าสองตัวก็จะกลายสภาพเป็นราชาและราชินีปลวก ราชินีเริ่มต้นขบวนการวางไข่อย่างต่อเนื่อง เมื่อทุกอย่างเริ่มเข้าที่ทางนางพญาจะผลิตปลวกในวรรณะสืบพันธุ์ขึ้นมาจำนวนหนึ่ง พอถึงฤดูผสมพันธุ์ปลวกจำนวนนี้จะกลายเป็นแมลงเม่าบินอำลาจากจอมปลวกอันเก่าเพื่อเริ่มต้นจับคู่และสร้างอาณาจักรของมันเองขึ้นมาอีกครั้งนึง

วิธีการป้องกันหรือกำจัดปลวก เพื่อให้บ้านของเราปลอดภัยจากเจ้าปลวกตัวร้ายนั้นทำได้โดยการ
          1. กำจัดกระดาษเหลือใช้ ไม่ให้ปลวกสร้างทางเดินเข้าบ้าน: เริ่มต้นด้วยวิธีง่ายๆอย่างการกำจัด “เซลลูโลส” อาหารหลักของปลวก ออกไปจากบ้านของท่านให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ พวกลังกระดาษหรือถุงกระดาษเหลือใช้ต่างๆ หากไม่มีความจำเป็นต้องใช้จริงๆก็ควรกำจัดทิ้ง เพราะกระดาษนั้นเป็นหนึ่งในอาหารหลักที่เหล่าปลวกชื่นชอบ เพราะสามารถย่อยสลายได้ง่าย

          2.หมั่นตรวจสอบบ้าน รับบริการจากผู้เชี่ยวชาญ: หากท่านยังไม่พร้อมติดตั้งระบบป้องกันปลวก ก็ควรตรวจสอบบ้านอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยที่สุด 1 ครั้งในทุกๆ 2 เดือน ซึ่งการตรวจสอบนี้ควรยกให้เป็นหน้าที่ของผู้เชี่ยวชาญผู้มีความรู้และประสบการณ์จากบริษัทกำจัดแมลงที่น่าเชื่อถือเท่านั้น เพราะเป็นงานที่ต้องอาศัยความละเอียดรอบคอบอย่างยิ่งยวด ทั้งยังต้องตรวจตราในสถานที่ๆเข้าถึงยาก เช่นตามซอกหลืบ และบริเวณที่มืดหรืออับชื้นด้วย

          3.แก้ปัญหาที่ต้นเหตุ สร้างอาณาเขตป้องกันไว้ตั้งแต่เนิ่นๆ: การติดตั้งระบบกำจัดปลวกเอาไว้ก่อนทั้งที่ยังไม่เห็นตัวปลวกเมื่อบ้านยังไม่ถูกทำลายนั้น ก็ย่อมเป็นหนทางป้องกันตั้งแต่ที่ต้นเหตุที่รัดกุมกว่าเพราะนอกจากจะเป็นการสร้างแนวป้องกันไม่ให้ปลวกได้มีโอกาสเข้ามารุกรานบ้านของท่านได้แล้ว ยังเป็นการป้องกันไม่ให้บ้านและเฟอร์นิเจอร์ถูกทำลายจนเสียหายไว้ล่วงหน้าด้วยเช่นกัน ซึ่งย่อมส่งผลต่อความเสี่ยงที่ลดลง และค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่าการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุอย่างแน่นอนค่ะ

          ปัจจุบันมีการพัฒนารูปแบบวิธีการและสารป้องกันกำจัดปลวกเพิ่มขึ้นมาอีกหลากหลายชนิด ในบรรดาสารกำจัดปลวกที่พัฒนาขึ้นใหม่นั้นสารฟิโพรนิล(Fipronil)เป็นสารที่มีการรายงานว่าเป็นสารที่นิยมใช้กันมากที่สุด สารฟิโพรนิลนี้จัดเป็นสารเคมีในกลุ่มที่ไม่มีฤทธิ์ไล่(non repellent) มีคุณสมบัติพิเศษที่เมื่อได้ทำการใช้สารกลุ่มนี้ไปในบริเวณใดที่ต้องการกำจัดปลวกแล้วปลวกจะไม่สามารถรับรู้ได้ว่ามีสารที่เป็นพิษอยู่ในบริเวณนั้นจึงเดินผ่านเข้ามาสัมผัสและได้รับสารพิษติดตัวไป ปรากฏการแบบนี้เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้การกำจัดปลวกได้ผลดี สามารถกำจัดปลวกให้หมดไปได้ มีผลงานวิจัยมากมายที่แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของสารกลุ่มใหม่นี้ในการกำจัดปลวกได้ดีและต่อเนื่องเมื่อใช้ตามความเข้มข้นและวิธีการที่กำหนด  สำหรับการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพของสารฟิโพรนิลกับสารอื่นๆในกลุ่มเดียวกัน ผลปรากฏว่าฟิโพรนิลทำให้ประชากรปลวกภายในรังเกิดปรากฏการณ์ตายต่อเนื่องได้ดีกว่า

          ในการกำจัดปลวกโดยสารฟิโพรนิลนั้น เมื่อปลวกได้สัมผัสกับสารแล้วสารตัวนี้จะติดร่างกายปลวกไปโดยไม่รู้ตัว และปลวกเป็นแมลงสังคม มีการแบ่งหน้าที่กันอย่างชัดเจน ปลวกในรังทุกตัวไม่ได้ออกไปหาอาหารแต่จะได้รับอาหารจากปลวกงานที่ออกไปหาอาหารนอกรังและได้รับสารพิษติดมา พฤติกรรมการส่งต่ออาหารซึ่งกันและกัน และการสัมผัสหรือแตะของปลวกงานที่ได้รับสารพิษกับปลวกตัวอื่นๆในรัง ทำให้เกิดการสะสมของสารพิษในตัวปลวกทั้งรังค่อยๆเพิ่มปริมาณขึ้นจนในที่สุดก็จะตายหมดได้หรืออาจกล่าวได้ว่า  ฟิโพรนิลมีคุณสมบัติทำให้ประชากรปลวกในรังค่อยๆ ลดลงอย่างต่อเนื่องและตายหมด ทั้งรัง ในที่สุด (total elimination)

รูปแบบของผลิตภัณฑ์กำจัดปลวกที่มีสารฟิโพรนิลเป็นองค์ประกอบหลักที่ใช้กันทั่วไปในปัจจุบันมีด้วยกัน 3 ชนิด  คือ

1.แบบน้ำยาราดพื้น โดยน้ำยาจะทำหน้าที่ซึมลงดินเพื่อเน้นกำจัดปลวกที่อยู่ใต้ดิน

2.แบบผง จะสามารถใช้กำจัดปลวกกับพื้นที่ที่ต้องการให้ปลอดจากความชื้น เช่น ภายในแผงสวิชท์ไฟฟ้า เบ้าเสียบสายไฟฯลฯ

3.ชนิดสเปรย์ฉีดในรูปของโฟม ซึ่งมีข้อดีที่แตกต่างกับรูปแบบอื่น คือ เนื้อโฟมจะสามารถขยายตัวซอกซอนลึกเข้าไปตามรอยแตกของพื้นหรือผนัง ช่องว่างภายในผนังสองชั้น และตามรอยต่อของพื้นและผนังที่น้ำยาหรือยาผงไม่สามารถซึมเข้าไปได้ถึง

ไม่ยากใช่มั๊ย…..สำหรับการป้องกันและกำจัดปลวกศัตรูร้ายทำร้ายบ้านเรา ใครๆ ก็ทำได้

******************************************************

อ้างอิงบทความ

จารุณี วงศ์ข้าหลวง และ ขวัญชัย เจริญกรุง : 2551 ปลวก การป้องกันและกำจัด กรุงเทพมหานคร  ห้างหุ้นส่วนจำกัด อักษรสยามการพิมพ์ ; A Field Evaluation of Fipronil Used for termite Control. https://www.pctonline.com.